Zmiany psychiczne u ciężarnej - pierwszy trymestr

Wydaje mi się, że to, co dzieje się w psychice kobiety ciężarnej często bywa pomijane przez jej otoczenie. Wszyscy pytają: "jak się czujesz?", "masz mdłości?", "czy dziecko kopie?". Jest to oczywiście naturalne i miłe, poza tym zmiany biologiczne zachodzące w ciele kobiety są widoczne na pierwszy rzut oka i łatwo je zauważyć. Jednak nie mniej (a może nawet bardziej) ważne jest, co przyszła mama myśli i przeżywa.

Zwykle zmiany psychiczne zachodzące u ciężarnej pokrywają się z podziałem na trzy okresy ciąży, czyli trymestry, jednak nie jest to reguła. Wiele zależy od przebiegu ciąży, relacji z partnerem, pracy, wsparcia bliskich oraz naturalnie cech czy osobowości samej kobiety.

Pierwsze tygodnie od poczęcia mogą być trudne. To czas, gdy wszystko jest zupełnie nowe i zupełnie normalnym jest tutaj przeżywanie różnych obaw. Mówi się nawet o "okresie kryzysu psychicznego", który najsilniej może zaznaczać się przy pierwszym dziecku. To wejście w zupełnie nową rolę życiową, której będzie się trzeba uczyć. Co prawda większość z nas mogła obserwować w życiu rodzinnym własną mamę, w dodatku otacza nas mnóstwo cudzych mam, jednak co innego widzieć, jak jeździ się na rowerze, a co samemu podjąć się tego zadania.

Chociaż ciąża nie oznacza zerwania kontaktu ze znajomymi i rezygnacji z pracy, nie można zaprzeczyć, że od tego momentu wiele się zmieni. Nie na wszystko będzie sobie można pozwolić, chcąc nie chcąc trzeba trochę "odpuścić" i nie przemęczać się. Może to być trudne zwłaszcza dla osób, które dotąd prowadziły bardzo aktywne życie, dużo pracowały, uprawiały mocno wycieńczające sporty. Ważne jest, aby nie wywierać zbytniego nacisku na samą siebie - nie musisz zawsze ze wszystkim dawać sobie radę sama, możesz czasem poprosić o pomoc. Dom nie zawsze musi błyszczeć, jeśli raz nie zetrzesz kurzy chyba nic aż takiego strasznego się nie stanie. I z drugiej strony - jeśli frustruje Cię fakt, że musisz ograniczać się w jakiejś dziedzinie, spróbuj znaleźć sobie zajęcie zastępcze. Na przykład w sprawie wspomnianego już sportu - może już nie skoki na bungee, ale istnieje wiele propozycji zajęć dla kobiet w ciąży, wystarczy się rozejrzeć. Taniec, basen czy gimnastyka mogą przynieść Ci dużo radości, a także zachować formę w czasie ciąży.

Część ciężarnych nie potrafi zaakceptować swojej zmieniającej się powoli sylwetki. Ważne tutaj jest wsparcie otoczenia, a także dbałość o własną powierzchowność. Mogą pojawić się rozstępy, obrzmienia, bezsprzecznie dodatkowe kilogramy, ale nie znaczy to, że jesteś już oszpecona, i nie ma dla Ciebie ratunku. Wyjdź z domu, ubierz się ładnie, uczesz, pomaluj, spotkaj z koleżankami. Wiele kobiet w ciąży wygląda nawet lepiej niż wcześnie, mówi się, że ciąża im służy, że wyglądają kwitnąco. Dlaczego i Ty nie masz należeć do tej grupy?

Sporo kobiet uskarża się na fakt, że w czasie ciąży ich otoczenie interesuje się nimi jedynie ze względu na dziecko. Czują się swoistymi "inkubatorami" albo "opakowaniami" dla dziecka. Wszyscy mają dla ciężarnych mnóstwo złotych rad, mówią jak się odżywiać, ubierać, nawet myśleć ("Musisz być teraz bardzo szczęśliwa..."). Nawet ich partnerzy czasem zachowują się inaczej niż wcześniej, wytwarzają pewien dystans, pomimo tego, że mogą cieszyć się z ciąży. W tym okresie ciężarne nieraz wymagają od mężczyzn częstych manifestacji uczuć. Chcą wiedzieć, że nadal to one znajdują się w centrum zainteresowania partnera, a nie nienarodzone jeszcze dziecko.

Warto pamiętać, że dla otoczenia kobiety w ciąży to także nowa sytuacja, do której trzeba się dostosować. Możesz poruszać z bliskimi osobami dręczące Cię tematy i choć wiele osób nie zrozumie Twoich obaw, w końcu znajdzie się ktoś empatyczny, z kim będziesz mogła swobodnie rozmawiać i o lękach, i o radościach. Wspaniale byłoby, gdyby był to Twój partner. Rozmawiajcie ze sobą jak najwięcej. Chociaż to Ty nosisz pod sercem nowe życie, Twój mężczyzna również może obawiać się wielu spraw związanych z ciążą. Starajcie się trwać nie tylko obok siebie, ale razem w tym ważnym doświadczeniu.

Przez niektórych pierwszy trymestr ciąży bywa nazywany "normalnym okresem autystycznym". Wiele kobiet może koncentrować prawie całą swoją uwagę na sobie i dziecku. Pojawia się wiele objawów ciąży, takich jak nudności, zawroty głowy, które niejako zmuszają ciężarną do ciągłego skupiania się na swoim samopoczuciu. Zdarza się, że powoduje to nawet pewna niechęć do dziecka, gdyż jest kojarzone właśnie z jego pojawieniem się. Jeśli więc jesteś zdenerwowana, "humorzasta", nie obwiniaj się nadmiernie. Przeżywa to wiele kobiet, które znajdują się w Twojej sytuacji. Dodatkowym bodźcem, który wpływa na Twoje samopoczucie jest osławiona hormonalna huśtawka emocjonalna, nad którą może być trudno zapanować. Jednak już niedługo nadejdzie drugi trymestr ciąży, a wraz z nim - w większości przypadków - poprawa samopoczucia i coraz wyraźniejsze nawiązywanie więzi z  dzieckiem.

W pierwszych trzech miesiącach życia dziecka w psychice kobiety zachodzą zatem ważne dwa procesy - akceptacja dziecka i stopniowe dostrzeganie różnic między sobą a dzieckiem, czyli dostrzeganie, że oto w moim ciele rozwija się całkiem nowy organizm. Naturalna w tym okresie jest ambiwalencja uczuć ciężarnej i przychodzące jej do głowy sprzeczne myśli - kobieta potrzebuje czasu na dostosowanie się do nowej sytuacji i zmianę tychże uczuć i myśli w stosunku do siebie samej, partnera i poczętego dziecka.



Więcej informacji na ten temat można znaleźć w książce pani Emilii Lichtenberg-Kokoszki pt. Ciąża zagadnieniem biomedycznym i psychopedagogicznym.